Dịch
Lễ ăn hỏi là một trong những nghi lễ quan trọng không thể thiếu trong phong tục cưới hỏi truyền thống của người Việt. Đây là dịp để nhà trai chính thức mang lễ vật sang nhà gái, thể hiện lòng thành và sự tôn trọng đối với cô dâu cũng như gia đình cô. Trong đó, các tráp lễ ăn hỏi là phần không thể thiếu và mang nhiều tầng ý nghĩa sâu sắc. Số lượng tráp ăn hỏi thường là số lẻ như 5, 7, 9, hoặc 11, tùy thuộc vào từng vùng miền và điều kiện của gia đình khác nhau.
Ở những đám cưới thông thường sẽ lựa chọn 7 tráp lễ vật khác nhau, mỗi tráp sẽ mang ý nghĩa vô cùng tiếng biệt gồm tráp trầu cau, trà rượu và thuốc lá, tráp bánh phu thê, tráp chè, tráp hoa quả, tráp bánh cốm, tráp hạt sen.
Tráp trầu cau - Biểu tượng gắn bó trăm năm
Trong văn hóa Việt Nam, trầu cau là biểu tượng đặc trưng của tình yêu và hôn nhân. Câu chuyện dân gian “Sự tích trầu cau” đã để lại dấu ấn sâu sắc về lòng chung thủy, gắn bó keo sơn giữa vợ chồng. Chính vì vậy, tráp trầu cau luôn đứng đầu trong lễ vật ăn hỏi, tượng trưng cho sự khởi đầu viên mãn của mối nhân duyên.
Thông thường, số lượng quả cau và lá trầu được chuẩn bị theo số chẵn, tượng trưng cho sự đầy đủ, sung túc. Những lá trầu phải xanh tươi, không rách nát; cau chọn loại nhỏ, tròn đều và đẹp mắt – tất cả đều thể hiện sự chăm chút, cẩn trọng của nhà trai khi đến dạm ngõ.
Tráp rượu và thuốc lá – Kính lễ, chúc sức khỏe
Một tráp rượu thuốc thông thường sẽ bao gồm 3 cây thuốc lá cùng 3 chai rượu. Đi kèm với nó là 3 lễ đen để trong những phong bì đỏ, đặt lên trước tráp rượu. Tượng trưng cho lời chúc sức khỏe và tình cảm chân thành từ gia đình nhà trai dành cho gia đình nhà gái.
Tráp bánh phu thê - Tình nghĩa vợ chồng son sắt
Bánh xu xê hay còn gọi là bánh phu thê gắn liền với câu chuyện của tình nghĩa vợ chồng cầu mong hạnh phúc cho cô dâu chú rể luôn được viên mãn. Bánh có lớp vỏ trong, dai nhẹ, phần nhân ngọt ngào từ đậu xanh và dừa – tượng trưng cho sự dẻo dai và ngọt ngào trong đời sống hôn nhân.
Tráp chè - Thanh khiết, ngọt lành
Chè trong phong tục cưới hỏi không chỉ là một loại thực phẩm, mà còn mang ý nghĩa tượng trưng sâu sắc. Tráp chè thường được lựa chọn từ những loại chè ngon, hảo hạng, được đóng gói trang trọng, thể hiện sự tinh tế và tôn trọng.
Chè mang hương vị thanh khiết, ngọt dịu – tượng trưng cho sự ngọt ngào, yên bình trong hôn nhân. Ngoài ra, tráp chè còn được dâng lên bàn thờ gia tiên để thể hiện lòng thành kính, sự tri ân và cầu mong được ông bà tổ tiên phù hộ cho cuộc sống gia đình hạnh phúc, hòa thuận.
Tráp hoa quả – Sinh sôi, phồn thịnh
Tráp hoa quả thường được tạo hình cầu kỳ, đẹp mắt – phổ biến nhất là hình rồng phượng, biểu tượng cho sự cao quý và sung túc. Những loại quả trong tráp thường là trái cây tươi ngon, màu sắc rực rỡ, chọn lựa kỹ càng như: nho, táo, lê, mãng cầu, đu đủ…
Ý nghĩa chính của tráp hoa quả là sự sinh sôi, nảy nở, thịnh vượng và viên mãn. Đây là lời chúc cho đôi vợ chồng trẻ có một cuộc sống đủ đầy, gia đình hưng thịnh và sớm đón chào “trái ngọt” từ tình yêu – tức con cháu đề huề, gia đình sum vầy.
Tráp bánh cốm – Dẻo dai, bền bỉ
Trong lễ ăn hỏi, tráp bánh cốm mang ý nghĩa tình yêu bền bỉ, dẻo dai và thủy chung. Đây cũng là cách để nhà trai thể hiện lòng thành, sự chu đáo trong việc chuẩn bị lễ vật. Bánh cốm chính là lời chúc ngọt ngào cho hành trình hôn nhân tràn đầy yêu thương và vững chắc qua thời gian.
Tráp hạt sen – Vẹn toàn, đủ đầy
Hạt sen không chỉ là món quà quý trong văn hóa ẩm thực Việt, mà còn mang biểu tượng về sự thanh cao, trong sáng và phúc lộc. Trong tráp hạt sen, số lượng hạt được chia đều vào các suất nhỏ – mỗi suất thường có 9 hạt sen, gắn với quan niệm “nữ 9 vía” trong tín ngưỡng dân gian.
Đây là lời chúc sớm sinh quý tử, gia đình viên mãn và con cháu đông đúc. Tráp hạt sen còn tượng trưng cho sự an yên, thuận hòa trong cuộc sống hôn nhân – điều mà bất kỳ cặp đôi nào cũng mong cầu khi bước vào một chặng đường mới của cuộc đời.
Mỗi tráp ăn hỏi đều mang một ý nghĩa riêng, gửi gắm những lời chúc tốt đẹp và mong cầu cuộc sống hạnh phúc, bền lâu cho đôi vợ chồng trẻ.
Tùy thuộc vào phong tục, tập quán của mỗi vùng miền khác nhau mà một vài tráp lễ sẽ được thay đổi. Tuy nhiên, nhìn chung vẫn sẽ có các tráp như trầu cau, rượu thuốc làm lễ vật chính.
